ارتعاش سنج چیست و چه کاربردی در صنعت دارد

تصور کنید مهندسی در یک کارخانه تولیدی بزرگ ایستاده است. صدای دستگاه ها از هر سو به گوش می‌رسد و هر کدام با سرعت بالا مشغول بکار هستند. ناگهان یکی از موتورهای اصلی صدایی غیرعادی و لرزشی متفاوت از قبل ایجاد می‌کند. در چنین لحظه ای ، هیچ کس با گوش یا چشم غیرمسلح نمی‌تواند میزان خطر را تشخیص دهد. اگر موتور بیش از حد ارتعاش داشته باشد ، ممکن است به یاتاقان ها ، شفت یا حتی کل خط تولید آسیب جدی وارد کند. اینجاست که خرید ارتعاش سنج وارد ماجرا می‌شود. ابزاری که می‌تواند قبل از وقوع خرابی های بزرگ ، کوچک ترین لرزش ها و تغییرات مکانیکی را اندازه گیری کرده و به مهندسین هشدار دهد.

همین داستان ساده نشان می‌دهد که در صنایع مختلف پیشگیری از خرابی به مراتب مهم‌تر از تعمیرات بعدی است و استفاده از ابزارهایی مانند ارتعاش سنج می‌تواند هزینه های ناشی از خرابی را کاهش دهد.

ارتعاش سنج چیست؟

ارتعاش سنج دستگاهی است که برای اندازه گیری لرزش یا ارتعاش قطعات و تجهیزات صنعتی به کار می‌رود. این ابزار قادر است پارامترهایی مانند شتاب ، سرعت و جابجایی ارتعاشات را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات دقیقی در اختیار کاربر قرار دهد.

به زبان ساده ، ارتعاش سنج مانند گوشی پزشکی برای تجهیزات صنعتی است. همان طور که پزشک با گوشی پزشکی صدای قلب و ریه را بررسی می‌کند ، مهندس نیز با ارتعاش سنج وضعیت سلامت دستگاه ها را می سنجد.

کاربردهای اصلی ارتعاش سنج در صنایع مختلف عبارتند از:

1- پایش وضعیت موتورهای الکتریکی

2- بررسی یاتاقان‌ها و چرخ دنده ها

3- کنترل کیفیت ماشین آلات پس از نصب یا تعمیر

4- تشخیص به موقع عیوب مکانیکی قبل از بروز خرابی جدی

نحوه کار با ارتعاش سنج

کار کردن با ارتعاش سنج در نگاه اول ممکن است پیچیده به نظر برسد اما در واقع فرایندی ساده و قابل یادگیری است. معمولاً این دستگاه ها دارای یک سنسور یا شتاب سنج هستند که روی بخش مورد نظر از دستگاه نصب می‌شود. این سنسور کوچک ترین لرزش ها را به سیگنال الکتریکی تبدیل کرده و سپس دستگاه آن را پردازش می‌کند.

مراحل کلی استفاده از ارتعاش سنج:

1. نصب سنسور روی دستگاه: بسته به مدل ارتعاش سنج ، سنسور می‌تواند بصورت مغناطیسی یا دستی روی بدنه موتور یا دستگاه قرار گیرد.

2. انتخاب پارامتر مورد نظر: کاربر می‌تواند انتخاب کند که قصد دارد سرعت ارتعاش ، شتاب یا جابه‌جایی را اندازه گیری کند.

3. نمایش نتایج: ارتعاش سنج نتایج را بصورت عددی روی صفحه نمایش یا حتی به صورت نمودار در مدل های پیشرفته تر نمایش می دهد.

4. تحلیل داده ها: مهندسان با توجه به استانداردهای بین المللی می‌توانند میزان لرزش مجاز برای هر دستگاه را بررسی کرده و تصمیم‌گیری کنند.

اهمیت یادگیری نحوه کار با ارتعاش سنج

بسیاری از مهندسان تازه کار تصور می‌کنند ارتعاش سنج تنها برای خواندن یک عدد ساده است. در حالی که در عمل ، تفسیر این داده ها اهمیت بیشتری دارد. برای مثال: لرزش بالا در یک موتور می‌تواند نشانه بالانس نبودن پروانه ، خرابی یاتاقان یا حتی نصب نادرست شاسی باشد.

بنابراین آموزش صحیح نحوه کار با ارتعاش سنج می‌تواند جلوی بسیاری از توقف های ناگهانی خط تولید را بگیرد.

انواع ارتعاش سنج

ارتعاش سنج ها بر اساس نوع سنسور و امکانات به چند گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

1- ارتعاش سنج قلمی (Portable Vibration Meter)

این مدل ها کوچک ، سبک و قابل حمل هستند. بیشتر برای بررسی سریع موتورهای کوچک و تجهیزات سبک استفاده می‌شوند.

2- ارتعاش سنج چند پارامتری:

علاوه بر اندازه گیری سرعت و شتاب ، می‌توانند جابجایی و حتی دما را نیز ثبت کنند. این مدل ها برای پایش دقیق تر در صنایع بزرگ مناسب هستند.

3- ارتعاش سنج آنلاین (Online Vibration Monitoring):

این دستگاه ها بصورت دائم روی ماشین آلات نصب می‌شوند و لرزش را به شکل لحظه ای پایش می‌کنند. اگر دستگاه دچار ارتعاش غیرمجاز شود ، هشدار فوری ارسال می‌کنند.

4- ارتعاش سنج رومیزی یا آزمایشگاهی:

این نوع برای محیط های تحقیقاتی و کنترل کیفیت استفاده می‌شود و دقت بالاتری نسبت به مدل های پرتابل دارد.

انتخاب نوع ارتعاش سنج به نیاز صنعت ، حساسیت دستگاه و بودجه بستگی دارد. برای مثال یک کارخانه سیمان به ارتعاش سنج آنلاین نیاز دارد ، اما یک کارگاه کوچک شاید تنها با یک مدل پرتابل بتواند نیازهای خود را برطرف کند.

مثال کاربردی: ارتعاش سنج یونیتی مدل UT315A

برای درک بهتر عملکرد ارتعاش سنج، بیایید مثالی واقعی را بررسی کنیم. ارتعاش سنج یونیتی مدل UT315A یکی از مدل‌های پرکاربرد و محبوب در صنایع است.

ویژگی های مهم این دستگاه عبارتند از:

• دامنه اندازه گیری گسترده: توانایی اندازه گیری سرعت و شتاب ارتعاش در محدوده های مختلف

• دقت بالا: نمایش نتایج با خطای بسیار کم

• کاربری آسان: طراحی ارگونومیک و وزن سبک باعث می‌شود کاربر بتواند به راحتی از آن در محیط های صنعتی استفاده کند

• نمایشگر دیجیتال: نتایج به صورت شفاف روی نمایشگر LCD نمایش داده می‌شوند

فرض کنید در یک کارگاه تولید قطعات خودرو صدای غیرعادی از موتور پرس شنیده می‌شود. کاربر سنسور ارتعاش سنج یونیتی UT315A را روی پوسته موتور قرار می‌دهد. پس از چند ثانیه ، دستگاه مقدار ارتعاش را نشان می‌دهد و مشخص می‌کند که لرزش بیش از حد به دلیل عدم توازن قطعات داخلی ایجاد شده است. این هشدار به تعمیرکار کمک می‌کند تا قبل از خرابی جدی ، موتور را بازبینی و مشکل را رفع کند.

راهنمای خرید ارتعاش سنج یونیتی

هنگام خرید ارتعاش سنج توجه به چند نکته اساسی اهمیت دارد:

1. محدوده اندازه‌گیری: دستگاه باید متناسب با نیاز صنعتی شما باشد. برای موتورهای کوچک، محدوده پایین کافی است ، اما برای ماشین آلات بزرگ باید مدلی با دامنه وسیع تر انتخاب شود.

2. قابلیت حمل: اگر نیاز دارید در مکان‌های مختلف از دستگاه استفاده کنید در آن صورت ارتعاش سنج پرتابل مانند مدل های یونیتی گزینه مناسبی است.

3. امکانات جانبی: برخی مدل ها دارای حافظه داخلی ، قابلیت اتصال به کامپیوتر یا حتی خروجی بلوتوث هستند که برای تحلیل های پیشرفته کاربرد دارند.

4. قیمت و خدمات پس از فروش: برند یونیتی به دلیل کیفیت مناسب و قیمت رقابتی در مقایسه با مدل های اروپایی و ژاپنی انتخابی هوشمندانه محسوب می‌شود.

به طور کلی ، اگر به دنبال دستگاهی مقرون به صرفه و دقیق هستید ارتعاش سنج یونیتی می‌تواند گزینه‌ای مطمئن باشد.

جمع‌بندی

ارتعاش سنج ابزاری حیاتی برای پایش وضعیت ماشین آلات صنعتی است. این دستگاه با اندازه‌گیری لرزش قطعات ، نقش مهمی در جلوگیری از خرابی های ناگهانی و هزینه های سنگین تعمیرات دارد. در این مقاله با این موضوع آشنا شدیم که:

• ارتعاش سنج چیست و چرا در صنایع ضروری است.

• نحوه کار با ارتعاش سنج چگونه است و چه مراحلی دارد.

• انواع ارتعاش سنج کدام اند و در چه شرایطی به کار می‌روند.

• و در نهایت ارتعاش سنج یونیتی مدل UT315A را به عنوان یک مثال کاربردی بررسی کردیم.

بنابراین اگر قصد دارید از تجهیزات خود محافظت کنید و از توقف های ناگهانی خط تولید جلوگیری نمایید خرید یک ارتعاش سنج دقیق مانند مدل های یونیتی می‌تواند بهترین انتخاب برای شما باشد.